Waarom kiezen voor Montessori onderwijs?
Wie gaf de aanzet?
Wie is de inspiratie voor onze pedagogische visie op school? Alles begon bij Maria Montessori. Ze werd geboren op 13 augustus 1870 in het plaatsje Chiaravalle in Italië. Maria was een enthousiaste leerling, die al snel opviel door haar leergierigheid. Ze studeerde medicijnen en is als eerste vrouwelijke arts in Italië gepromoveerd. Tijdens haar werk als assistent-arts kwam ze in aanraking met kinderen met verschilende intrinsieke mogelijkheden en kinderen met een uiteenlopende socio-culturele achtergrond. Door nauwkeurige observaties en proefnemingen kwam Maria Montessori tot een opvoedingsmethode waarbij ze bij kinderen ongeacht afkomst en mogelijkheden eenzelfde progressie probeerde na te streven. Vooral kinderen met achterstand en kinderen in armoede inspireerden haar hierbij. Hierbij zette ze extra in op het stimuleren van zintuiglijke ontwikkeling. Verder gelooft ze ook dat ieder kind dezelfde gevoelige perioden doormaakt waardoor we kinderen activiteiten moeten aanbieden die aansluiten bij die interne leerbehoeften. De vrije keuze in het leerproces speelt een belangrijke rol waardoor rust en discipline de concentratie in de hand werken. Nadat ze zich verder bijschoolde als arts, directrice en pedagoge verspreidde haar roem zich snel over de Westerse wereld. Ook in de Verenigde Staten werden her en der Montesorrischooltjes opgericht, vaak ook voor kleuters uit de betere kringen.
Wat houdt deze leermethode in?
Montessorionderwijs is een onderwijsmethode gebaseerd op de principes die Maria Montessori beschreef in haar werken en toepaste binnen haar eigen onderwijssysteem. Hierbij wordt nauwgezet ingespeeld op de natuurlijke en noodzakelijke drang tot zelfontplooiing. De ‘gevoelige periode’ om iets te leren wordt hierbij aangesproken door de leerkracht die hierbij de juiste omgeving en materialen aanbiedt op het moment dat de leerling er zelf klaar voor is. Het meest ontvankelijke moment voor een bepaalde lesinhoud wordt dus door de leerkracht aangereikt in de mate het kind er ‘rijp’ voor is. De kernuitspraak ‘’Help mij het zelf te doen” verwijst naar die leerbehoefte die aanwezig is in het kind zelf. Verder gelooft deze methode in de kracht van het samen zetten van gemengde leeftijdsgroepen, waarbij kinderen een harmonische groei doormaken in elke fase. Kinderen spiegelen zich, ondersteunen elkaar en stimuleren elkaars proces hierin. Bovendien mag ook de sociale rol die dit teweegbrengt niet onderschat worden. Binnen het Montessorionderwijs staan de pijlers zelfstandigheid en verantwoordelijkheid voor het leerproces centraal. Zelfvertrouwen zal hier logisch gezien uit voortvloeien.
Welk materiaal speelt een belangrijke rol in het leerproces?
Het montessorimateriaal is het ontwikkelingsmateriaal dat ontworpen is om het ontwikkelingsproces te stimuleren. Dit wil zeggen dat het materiaal bij de kinderen een ontwikkelingsproces in gang zet. Door het werken met het materiaal verwerven de kinderen inzicht in de leerstof. Het doel van de materialen is het kind te helpen in zijn ontwikkeling door het een omgeving aan te bieden die de zelfwerkzaamheid (zelfstandigheid) bevordert.
Hoe stimuleert het montessori-materiaal het leerproces?
Interesse opwekken
Het materiaal nodigt uit tot ontdekken, waardoor het kind verschillende ervaringen opdoet.
Controle van de fout
Dit wil zeggen dat het kind zelf zijn “fout” kan ontdekken. De controle van de fout is fundamenteel omdat het kind door zelfwerkzaamheid en zelfvertrouwen alle aspecten van zijn persoonlijkheid kan ontwikkelen.
Isolatie van de eigenschap
Het materiaal bevat een specifieke eigenschap, die er als het ware uitspringt. Die eigenschap is wat we het kind willen leren.
Opklimming in de moeilijkheid
Het materiaal is zo opgebouwd dat het voor de jongste kinderen heel concreet is en voor de oudere kinderen meer abstract wordt.
Beperking in de hoeveelheid
Elk materiaal bestaat uit één geheel met een niet te groot aantal onderdelen, meestal niet meer dan 10. Op deze manier blijft het geheel overzichtelijk voor de kinderen. Bovendien is elk materiaal in beperkt aantal aanwezig waardoor de kinderen op elkaar leren wachten, met elkaar leren samenwerken of zich aanpassen door ander materiaal te kiezen.
Multifunctioneel
Bepaalde materialen worden bij de kleuters gebruikt om bijvoorbeeld begrippen zoals groter en kleiner aan te brengen. Bij de oudere kinderen worden dezelfde materialen gebruikt om bijvoorbeeld volume aan te geven.
Structuur in verbondenheid
Zoals eerder beschreven, is rust en discipline een voorwaarde om beter te ontwikkelen in het leerproces. Daarom zijn volgende 10 Montessori-afspraken een must om tot een geslaagde leeromgeving te komen.
1. Ik beheers mezelf
2. Ik werk volgens plan
3. Ik ben altijd bezig
4. Ik werk steeds mijn taak af
5. Ik werk net en ruim alles op
6. Ik stoor anderen niet
7. Ik werk nauwkeurig
8. Ik vermijd lawaai
9. Ik laat me niet storen
10. Ik ben altijd beleefd